W większości pierścionków i kolczyków z szafirami, kamień nie jest pochodzenia naturalnego – został wytworzony syntetycznie. Jest jednak równie piękny i tak samo jak naturalny załamuje i odbija światło. W jaki sposób powstają syntetyczne szafiry i czy można je – gołym okiem – odróżnić od naturalnych?
Historia szafirów syntetycznych
Pierwsze szafiry zaczęto produkować sztucznie w początkach XX wieku. Pierwotnie technika pozwalała na produkcję jedynie niewielkich kamieni. Polegała na wdmuchiwaniu w płomień wodorowo-tlenowy minerałów, które podczas topienia tworzyły kryształy. Niestety im większy był kryształ, tym więcej pojawiało się na nim skaz. W latach 50.tych technologię uzyskiwania szafirów syntetycznych udoskonalono i zaczęto wykorzystywać technikę hydrotermalną. Polega ona na rozpuszczeniu tlenków i wodorotlenków glinu (szafir to po prostu trójtlenek glinu – Al2O3) pod dużym ciśnieniem i w wysokiej temperaturze. Następnie na srebrnych drutach zawiesza się zarodki, które zaczynają rosnąć czerpiąc składniki z rozpuszczonego roztworu. Rosną one do momentu wyczerpania się składnika podstawowego. Syntetyczne szafiry uzyskuje się również na inne sposoby, a wiele firm strzeże sposobu ich uzyskania patentami i przez to metody te, nie są jawne.
Jak rozpoznać syntetyczny szafir?
Przede wszystkim po cenie – pierścionki czy kolczyki z naturalnym szafirem są dość drogie, bo ten minerał rzadko występuje w naturze. Jeśli jednak nie znamy ceny biżuterii, to prawdziwość szafiru może ocenić jedynie jubiler za pomocą mikroskopowej analizy, syntetyczny szafir jest bowiem niezwykle podobny do naturalnego. Trudno się zresztą dziwić – kamienie syntetyczne mają przecież identyczne właściwości fizyczne i chemiczne, co ich naturalne odpowiedniki. Cechą charakterystyczną syntetycznych szafirów jest brak skaz, które na naturalnych kamieniach występują dość często.
Syntetyczny szafir – nie tylko jubilerstwo
Możliwość produkcji syntetycznych minerałów to nie jedynie kwestia wykonywania z nich biżuterii. Prace nad pozyskiwaniem syntetyków w większym stopniu wiążą się z przemysłem niż jubilerstwem. Szafir wykorzystuje się m.in. w układach scalonych, przemyśle szklarskim, produkcji ekranów. W Polsce wytwarzaniem syntetycznego szafiru zajmuje się Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych współdziałający z zakładami produkcyjnymi w Skawinie i Osieczanach koło Myślenic.
